Abraham Lincoln

{mosimage}Abraham Lincoln (ur. 12 lutego 1809 w hrabstwie Hardin, Kentucky, zm. 15 kwietnia 1865 w Waszyngtonie) – 16. prezydent Stanów Zjednoczonych i zarazem pierwszy, którego zamordowano.

Lincoln urodził się w ubogiej rodzinie na amerykańskim pograniczu. Pracował na farmie, był sklepikarzem. Podczas Wojny Czarnego Jastrzębia służył w armii w randze kapitana. Przez jakiś czas mieszkał w Indianie, a następnie przeprowadził się do Illinois, gdzie zaistniał jako utalentowany prawnik. W 1842 r. poślubił wywodzącą się z bogatego domu Mary Todd Lincoln. Przez osiem lat zasiadał w legislaturze stanu Illinois, a w latach 1847-1849 reprezentował go w kongresie. Po wygaśnięciu mandatu powrócił na krótko do pracy adwokackiej, aby ponownie zająć się polityką podczas kryzysu związanego z ustawą o Kansas i Nebrasce. Po pewnym wahaniu wstąpił do upadającej partii Wigów i bez powodzenia ubiegał się o miejsce w senacie z ramienia republikanów. W latach pięćdziesiątych XIX w. Lincoln wciąż jeszcze nie był znany poza swoim stanem.

W 1858 walczył ze Stephenem Douglasem o miejsce w Senacie. Lincoln walkę przegrał, jednak debata z Douglasem odbiła się w kraju tak szerokim echem, że Lincoln został kandydatem republikanów w wyborach prezydenckich w 1860 roku. Był pierwszym prezydentem z tej partii. W wyniku rozłamów w głównych partiach przed wyborami zdołał przyciągnąć do siebie dużą część dawnych Demokratów w północnych stanach.

6 listopada 1860 wygrał wybory prezydenckie, zdobywając 1,865,908 oddanych głosów i 180 głosów elektorskich. Jego przeciwnikami byli: John Cabell Breckinridge (Południowi Demokraci, 72 głosy elektorskie, 848,019 powszechnych), John Bell (Partia Unii Konstytucyjnej, 39 głosów elektorskich, 590,901 powszechnych) i Stephen Douglas (Partia Demokratyczna, 12 głosów elektorskich, 1,380,202 powszechne). Lincoln zdobył mniej niż 40% głosów, praktycznie wszystkie z nich w stanach północnych. Południowe stany nie uznały jego mandatu i jego wybór na prezydenta był bezpośrednią przyczyną secesji tych stanów, prowadzącej do Wojny secesyjnej.

Lincoln był prezydentem przez prawie cały okres wojny. W dużej mierze dzięki jego przywództwu Unia wygrała wojnę i zlikwidowała konfederację.

22 września 1862 roku Lincoln ogłosił Proklamację Emancypacji. Znosiła ona niewolnictwo na terenie Konfederacji. Weszła w życie dnia 1 stycznia 1863 roku.

19 listopada 1863 roku, podczas uroczystości na cmentarzu poległych pod Gettysburgiem żołnierzy Unii, miała miejsce słynna przemowa prezydenta Lincolna, nazwana później adresem gettysburskim.

Gdy ponownie wygrał wybory prezydenckie w 1864 roku wojna secesyjna miała się ku końcowi. Lincoln pragnął jak najszybszego zawarcia pokoju i włączenia obywateli obu zwaśnionych stron do odbudowy kraju. Program ów zawarł w swym słynnym drugim przemówieniu inauguracyjnym w marcu 1865 roku.

14 kwietnia 1865 roku Lincoln został postrzelony w Teatrze Forda w Waszyngtonie przez aktora, Johna Wilkesa Bootha, swego zagorzałego wroga, fanatycznego zwolennika Południa. Kula przebiła prezydentowi mózg. Mimo to żył jeszcze około 10 godzin. Nie odzyskał jednak przytomności. Zmarł o godz. 7:22 dnia następnego. Jak się okazało, Booth był szpiegiem zatrudnionym przez Konfederatów.